Nghỉ việc đáng ra là chuyện bình thường. Đang làm thấy không hợp thì ta đi, công ty vui vẻ tiễn, nhân viên nhẹ nhàng bước ra thế giới mới. Nhưng không, đời đâu có màu hồng vậy! Ở nhiều công ty, nghỉ việc chẳng khác gì đi đánh trận. Bạn có thể bị dìm cho không ngóc đầu lên nổi, từ việc bị trì hoãn đơn nghỉ, bị hứa hão, thậm chí còn bị dọa kiện nếu “dám” ra đi.
Có những HR (nhân sự) như bà dì ghê gớm trong xóm, sẵn sàng đào mộ mọi lỗi lầm trong quá khứ của bạn, dựng chuyện còn hơn cả biên kịch phim truyền hình. Bạn nghĩ mình là nhân viên? Không, bạn là “tội đồ phản bội”, là kẻ dám rời bỏ “gia đình thứ hai” (mà chả ai muốn dính tới ngoài giờ làm). Vậy nên, trước khi viết đơn nghỉ, hãy chuẩn bị tinh thần đối mặt với những thủ đoạn đen tối dưới đây!
1. Kéo dài thời gian, không duyệt đơn nghỉ – “Công ty đang bận lắm, chưa ai thay thế em được đâu”
Một trong những cú bẻ lái đầu tiên mà bạn có thể gặp khi nộp đơn nghỉ là HR sẽ câu giờ. Công ty có thể nói rằng bạn phải “ở lại thêm thời gian nữa để bàn giao”, hoặc “chưa có người thay thế” nên không thể để bạn đi ngay được. Dù luật quy định thời gian báo trước chỉ 30 ngày (hoặc 45 ngày tùy hợp đồng), nhưng công ty lại tỏ ra như thể bạn là người duy nhất trên thế giới có thể làm được công việc này.
Ví dụ: Tuấn – nhân viên kế toán nộp đơn xin nghỉ sau 3 năm cày cuốc. Sếp kêu “giờ mà nghỉ thì ai làm báo cáo tài chính cuối năm?”, “em ở lại thêm 3 tháng nhé”. Tuấn từ chối thì HR phán xanh rờn: “Nếu nghỉ gấp thì công ty sẽ không xác nhận hồ sơ cho em đâu!” Vậy là một màn đấu trí bắt đầu, trong khi thực tế, công ty chỉ cần tuyển một người mới và đào tạo khoảng một tuần là xong.
2. Bới móc lỗi lầm, hạ bệ uy tín – “Hồi tháng trước có cái mail em gửi sai font chữ, giờ tụi anh xét kỷ luật nha”
Khi HR thấy bạn cứng đầu, không chịu “ở lại cống hiến”, họ sẽ quay sang bới móc lỗi cũ. Những lỗi mà trước đây không ai quan tâm, bỗng trở thành “vi phạm nghiêm trọng”.
Ví dụ: Mai – nhân viên marketing nộp đơn nghỉ để sang công ty khác với lương cao hơn. Đùng một phát, HR lôi lại báo cáo năm ngoái của cô và nói rằng “số liệu sai lệch, cần xem xét kỷ luật”. Dù chỉ là một lỗi nhỏ không ảnh hưởng gì, công ty vẫn cố tình đẩy thành vấn đề lớn để ép Mai phải nghỉ trong im lặng, không dám đòi quyền lợi.
3. Cắt phúc lợi, giữ lương – “Công ty đang kiểm tra lại, tiền sẽ chuyển sau, chắc vài tháng nữa nhé”
Bạn nghĩ nghỉ việc là xong? Không đâu, tiền lương cuối cùng của bạn có thể bị treo lơ lửng như cục xương trước miệng con chó. HR có thể viện đủ lý do để trì hoãn thanh toán, từ việc “đang kiểm tra sổ sách”, “chưa chốt công”, hoặc thậm chí tuyên bố “công ty đang gặp khó khăn tài chính”.
Ví dụ: Hùng – nhân viên IT nghỉ sau khi hoàn thành hết mọi nhiệm vụ. Đến ngày lương, anh chờ mãi không thấy tiền về, hỏi thì HR kêu “kế toán đang xử lý”. Hỏi tiếp thì được hứa “chắc tuần sau”. Một tháng trôi qua, HR lại bảo “có thể chậm thêm chút nữa”. Nếu Hùng không đòi tới cùng, có lẽ số tiền đó đã vào quỹ “sếp đi du lịch nước ngoài”.
4. Tung tin xấu, bôi nhọ uy tín – “Nó nghỉ vì thái độ kém, không hòa đồng, cẩn thận khi tuyển nhé!”
Một chiêu cực kỳ thâm hiểm của HR là nói xấu nhân viên cũ khi công ty mới gọi xác minh. Họ có thể bóp méo sự thật, biến bạn từ một nhân viên chăm chỉ thành kẻ “bất mãn”, “có vấn đề về thái độ”.
Ví dụ: Linh – trưởng nhóm sales nghỉ việc để sang công ty đối thủ. Khi công ty mới gọi HR để xác minh thông tin, HR không ngần ngại nói: “Bạn này chuyên làm việc riêng, hay gây mất đoàn kết, tụi anh cũng hơi ngán!”. Dù Linh không hề có những vấn đề này, nhưng công ty mới lại chần chừ, khiến cô mất đi cơ hội tốt.
5. Ép ký cam kết bất lợi – “Em phải ký vào đây nha, không thì khó mà nghỉ được!”
Một số công ty ép nhân viên ký vào các giấy cam kết bất lợi, như không được làm cho đối thủ cạnh tranh trong 2 năm, hoặc cam kết không tiết lộ thông tin (dù công việc chẳng có gì bí mật).
Ví dụ: Nam – một lập trình viên chuẩn bị nghỉ việc thì được HR đưa ra một tờ giấy với nội dung “Không làm cho công ty cùng ngành trong 24 tháng”. Nếu không ký, HR nói rằng “công ty sẽ không ký giấy xác nhận nghỉ việc”. Nam cười trừ, nhưng trong lòng cay đắng nhận ra mình đang bị chơi bẩn.
6. Dọa kiện, đòi bồi thường – “Mày nghỉ thì phải đền bù phí đào tạo nhé!”
Một số công ty chơi chiêu bằng cách bắt nhân viên đền bù phí đào tạo (dù thực tế chẳng có khóa đào tạo nào giá trị). Họ cố tình soạn hợp đồng với các điều khoản ràng buộc tài chính để gây áp lực lên nhân viên muốn nghỉ.
Ví dụ: Hải – nhân viên thiết kế đồ họa bị HR yêu cầu đền bù 50 triệu đồng “chi phí đào tạo” dù thực tế, đào tạo chỉ là một buổi hướng dẫn 2 tiếng của trưởng phòng. Nếu không đóng tiền, công ty sẽ không trả lương tháng cuối.
7. Hứa hẹn rồi lật kèo – “Ở lại đi, anh tăng lương cho!” (6 tháng sau: “Chuyện tăng lương hả? Để anh xem lại đã…”)
Nếu bạn là nhân viên giỏi, công ty có thể sẽ chơi chiêu cuối: hứa hẹn tăng lương, thăng chức để giữ chân bạn. Nhưng khi bạn ở lại, tất cả chỉ là lời nói gió bay.
Ví dụ: Phương – trưởng nhóm content muốn nghỉ. Sếp hứa tăng lương 30% nếu cô ở lại. Nhưng sau 6 tháng, Phương mới nhận ra mình chỉ được tăng… 5%. Hỏi lại thì sếp bảo “Thời điểm chưa thích hợp, em cứ cố gắng nhé!”
Kết luận: Nghỉ việc cũng phải có chiến lược
Để tránh bị công ty chơi xấu khi nghỉ việc, bạn nên chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, nắm rõ quyền lợi của mình và không để HR thao túng. Nếu bị giữ lương hoặc hứa hão, cứ mạnh dạn đấu tranh hoặc thậm chí nhờ pháp luật can thiệp. Nghỉ việc không phải là phản bội, mà là tìm kiếm cơ hội tốt hơn. Đừng để công ty biến bạn thành nạn nhân của trò chơi quyền lực!